O nas

Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej został powołany zarządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 kwietnia 1997r., potwierdzone zarządzeniem z dnia 11 czerwca 2010 r.

Podstawowym zadaniem Centralnego Ośrodka są starania o poprawę wiarygodności wyników badań laboratoryjnych, między innymi przez organizację porównawczych programów sprawdzianów międzylaboratoryjnych. Oczywiście sprawdziany międzylaboratoryjne organizowano w Polsce od wielu lat. Już w latach 60-tych ubiegłego wieku prowadzono różne programy regionalne - najwcześniej w Warszawie i Łodzi, a w roku 1972 przeprowadzono pierwszy sprawdzian obejmujący 250 placówek szpitalnych z całego kraju. W roku 1975 podjęto pierwszy stały program ogólnopolski, obejmując regularnymi comiesięcznymi sprawdzianami podstawowe oznaczenia chemiczne (obecnie 27 składników) w największych, wiodących laboratoriach kraju. Może być powodem dumy, że bez żadnych przerw czy zakłóceń program ten prowadzony jest do chwili obecnej. W roku 1978 przy MZiOS została utworzona Komisja Standaryzacji i Kontroli Jakości Badań Laboratoryjnych i Mikrobiologicznych. Poprzez tą Komisję Ministerstwo przejęło podstawowe finansowanie programu sprawdzianów (koszty materiałów kontrolnych i porta pocztowego). Ponieważ Komisja nie dysponowała żadnym aparatem wykonawczym, techniczną organizację prowadzonych sprawdzianów zapewniała społecznie Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej Akademii Medycznej w Łodzi. Międzylaboratoryjne programy oceny wiarygodności ulegały stopniowej rozbudowie. W roku 1982 wprowadzono tzw. powszechny program chemiczny, którym objęto "wszystkie" polskie laboratoria (blisko 2000 placówek), a następnie programy oceny poprawności oznaczeń parametrów równowagi kwasowo-zasadowej, podstawowych parametrów hematologicznych czy koagulologicznych. Ta coraz szersza działalność przekraczała możliwości mającej zupełnie inne zadania i priorytety Katedry Diagnostyki Laboratoryjnej AM. Wymusiło to powołanie w roku 1997 Centralnego Ośrodka Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej, który "z urzędu" zajął się problematyką wiarygodności wyników laboratoryjnych, w tym oczywiście organizacją sprawdzianów międzylaboratoryjnych. Zlokalizowanie Centralnego Ośrodka w Łodzi umożliwiło płynne przejęcie programów z Katedry Diagnostyki Laboratoryjnej AM, bez jakichkolwiek przerw czy zakłóceń. Jednocześnie pozwoliło na dalszą rozbudowę prowadzonych programów: częstotliwości sprawdzianów, liczby uczestników, liczby ocenianych składników czy liczby równolegle wykorzystywanych materiałów kontrolnych.

Obecnie w ramach 8 programów Centralny Ośrodek prowadzi rocznie 28 różnych sprawdzianów międzylaboratoryjnych, obejmujących - najczęściej w dwóch różnych materiałach kontrolnych równolegle - ocenę od 3 do 30 różnych składników w 250 - 1800 laboratoriach. W 2016 roku oceniono blisko 760 tys. wyników oznaczeń kontrolnych z zakresu chemii klinicznej, hematologii, koagulologii, immunochemii czy markerów kardiologicznych. Niezbędna dalsza rozbudowa Centralnego Ośrodka zależy od możliwości finansowych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23 czerwca 2006 (Dz. U. nr 61, poz. 435), wszystkie badania laboratoryjne muszą podlegać kontroli jakości (pkt. 7.1.). Jednocześnie laboratoria są zobowiązane do udziału w programach organizowanych przez Centralny Ośrodek. Dla badań nieobjętych programami Centralnego Ośrodka laboratoria winny brać udział w innych programach krajowych lub międzynarodowych. Potencjalne potrzeby są więc bardzo duże, zarówno w sensie organizacyjnym, jak i finansowym. Udział w programach organizowanych przez Centralny Ośrodek ma jedną podstawową zaletę - jest bezpłatny, koszty pokrywa obecnie Ministerstwo Zdrowia. Centralny Ośrodek zbiera informacje o zmieniającej się popularności różnych badań laboratoryjnych, co ma umożliwić zaplanowanie racjonalnej rozbudowy realizowanych programów - oczywiście po zdobyciu odpowiednich funduszy. Aktualnie najpilniejsze wydaje się wprowadzenie programu oceny jakości wyników glikowanej hemoglobiny oraz zwiększenie częstotliwości przeprowadzanych kontroli.

Centralny Ośrodek chce pomóc wszystkim współpracującym z nim laboratoriom, przede wszystkim przez zapewnienie możliwie zindywidualizowanych informacji o rozpowszechnieniu różnych badań i metod ich oznaczania, popularności wykorzystywanej aparatury i odczynników, poprawności / wiarygodności wyników zależnie od warunków ich uzyskania. Wartość tych informacji zależy od liczby placówek współpracujących z Centralnym Ośrodkiem i od rzetelności przekazywanych danych. Dobra dwukierunkowa współpraca wszystkich placówek współpracujących z Centralnym Ośrodkiem jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia celu ostatecznego - zapewnienie wymaganej, wysokiej wiarygodności wyników badań laboratoryjnych.